ورزشی که با آداب خاص، اشعار حماسی، موسیقی زورخانه‌ای و تربیت اخلاقی و با الگو قرار دادن مولای متقیان، حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب (ع)، درآمیخته و از دوران پوریای ولی تا امروز، با وجود فراز و نشیب‌های بسیار، همچنان پابرجا است.
در سال‌های اخیر، با وجود چالش‌هایی چون کرونا، تغییر سبک زندگی نسل جوان و بی‌توجهی مسئولان به این ورزش اصیل ایرانی، تلاش‌هایی برای احیای آن در نقاط مختلف کشور صورت گرفته است که در این گزارش، وضعیت کنونی، دستاوردها، چالش‌ها و آینده این ورزش را در شهرستان رامسر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پیشینه‌‌ای از ورزش زورخانه‌ای
سید جواد مهری رئیس هیات ورزش‌های زورخانه‌ای شهرستان رامسر در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» با اشاره به نقش تاریخی و فرهنگی این ورزش اصیل ایرانی، از روند احیای ورزش زورخانه‌ای در رامسر سخن گفت و بر لزوم فرهنگ‌سازی برای جذب نسل جدید تأکید کرد.
وی که از سال ۱۳۸۲ مسئولیت این هیات را بر عهده دارد، با نگاهی به گذشته توضیح داد: ورزش زورخانه‌ای در رامسر حدود ۳۴ سال پیش با همت حاج بهمن جعفری، از پیشکسوتان دلسوز و بازاریان بزرگ شهر، آغاز شد؛ او با علاقه‌ای که به فرهنگ پهلوانی داشت، با وجود کمبود امکانات، جوانان را گرد هم آورد و نخستین تمرینات زورخانه‌ای را در این شهر بنا نهاد.
احیای ورزش زورخانه‌ای؛ از سنت تا ساختار علمی
رئیس هیات ورزش‌های زورخانه‌ای شهرستان رامسر افزود: از سال ۱۳۸۲ که مسئولیت هیات را بر عهده گرفتم، تلاش کردیم این ورزش را از قالب سنتی صرف خارج کرده و به سوی استانداردسازی و آموزش علمی هدایت کنیم؛ برگزاری کلاس‌های آموزشی با مربیان مجرب، شرکت در مسابقات استانی و کشوری و جذب نونهالان و نوجوانان از جمله اقداماتی بود که ثمرات خوبی نیز در پی داشت؛ خوشبختانه ورزشکاران ما در این سال‌ها موفق به کسب عناوین ملی نیز شدند.
مهری همچنین با اشاره به پیامدهای دوران کرونا گفت: پس از همه‌گیری کرونا، تعداد ورزشکاران ما، به‌ویژه در رده‌های سنی پایین، به شدت کاهش یافت؛ نگرانی‌های بهداشتی خانواده‌ها باعث شد که بسیاری از فرزندانشان را به تمرینات نفرستند؛ اکنون شرایط بهتری داریم، اما برای بازگرداندن شور و رونق به گود زورخانه، نیاز به حمایت، تبلیغات و فرهنگ‌سازی جدی داریم.
برنامه‌ریزی برای جذب نسل امروز
وی درباره جذب نسل جدید نیز خاطرنشان کرد: نسل امروز متفاوت است و نیاز به ابزارهای ارتباطی جدید دارد؛ ما در حال تولید محتوای ویدئویی، ساخت کلیپ از تمرینات و معرفی چهره‌های معاصر پهلوانی هستیم؛ همچنین همکاری با آموزش و پرورش برای معرفی ورزش زورخانه‌ای در مدارس از جمله برنامه‌های پیش‌رو است؛ نوجوانی که تنها یک‌بار در زورخانه حضور یابد، قطعاً مجذوب فضای پرمعنویت و عظمت آن خواهد شد.
رئیس هیات ورزش‌های زورخانه‌ای رامسر به ساختار منسجم و رتبه‌بندی دقیق این ورزش اشاره کرد و توضیح داد: ورزش زورخانه‌ای دارای نظام رتبه‌بندی مشخصی در دو حوزه ورزشکاران و مرشدان است. در بخش ورزشکاران، رتبه‌ها از نوخواسته آغاز و تا کهنه‌کسوت ادامه دارد.
مهری ادامه داد: در بخش مرشدان نیز از مقدماتی تا مرشد کهن طبقه‌بندی صورت گرفته است. این ساختار نه‌تنها بر اساس توانایی جسمی، بلکه بر پایه اخلاق، احترام و آشنایی با آداب و رسوم زورخانه‌ای تعیین می‌شود.
وی تأکید کرد: هدف از این رتبه‌بندی، ایجاد انگیزه، انسجام و پیشگیری از بی‌نظمی در این ورزش است تا فرهنگ پهلوانی در کنار رشد جسمی پرورش یابد، نه صرفاً کسب مدال و قهرمانی.
رئیس هیات ورزش‌های زورخانه‌ای شهرستان رامسر از خانواده‌ها، مدارس، مسئولان و رسانه‌ها خواست تا با حمایت از این ورزش اصیل، راه را برای تربیت نسلی سالم، بااخلاق و ریشه‌دار هموار کنند.
مهری در پایان افزود: امیدواریم گود زورخانه امیرالمؤمنین (ع) بار دیگر لبریز از صدای مرشد، ضرب و نوای پهلوانی شود و جوانان این سرزمین، با بازوانی نیرومند و دل‌هایی پرمهر، ادامه‌دهنده راه پوریای ولی‌ها و تختی‌ها باشند.
تأثیرات فرهنگی ورزش زورخانه‌ای
مرشد محمد عنایت‌صفت از چهره‌های باسابقه و خوش‌آوای ورزش‌های زورخانه‌ای، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» از ابعاد فرهنگی، اجتماعی و معنوی این ورزش اصیل ایرانی سخن گفت و بر لزوم حمایت رسانه‌ها و مسئولان از این میراث گران‌سنگ تأکید کرد.
وی با اشاره به جایگاه فرهنگی ورزش زورخانه‌ای گفت: ورزش زورخانه‌ای فقط یک ورزش نیست، بلکه فرهنگی تمام‌عیار است. فضایی که ما گاهی در میان خودمان از آن با عنوان «مسجد دوم» یاد می‌کنیم، محلی برای آموزش احترام، ادب، فروتنی و روحیه کار گروهی به نسل جوان است.
مرشد زورخانه رامسر اظهار داشت: این ورزش در کنار اشعار فردوسی و حافظ، نوای مرشد و سنت‌های اصیل، فضایی خلق می‌کند که در کمتر جای جامعه امروز قابل مشاهده است.
عنایت‌صفت به تأثیرات معنوی این ورزش اشاره کرد و افزود: ذکر نام خدا، صلوات و توسل به حضرت علی (ع)، از ارکان جدایی‌ناپذیر این ورزش است. زورخانه می‌تواند به‌نوعی درمان فردی و اجتماعی برای نسل امروز باشد؛ نسلی که بیش از هر چیز به اخلاق و هویت نیاز دارد.
ثبت آیین‌های زورخانه‌ای
وی در ادامه، وضعیت این ورزش در سطح ملی و جهانی را نیز امیدوارکننده دانست و گفت: خوشبختانه فدراسیون ورزش‌های زورخانه‌ای در سال‌های اخیر فعالیت خوبی داشته و اکنون در ۱۸ کشور، از جمله کشورهای آفریقایی و خاورمیانه، زورخانه‌هایی فعال شده‌اند. ثبت آیین‌های زورخانه‌ای به عنوان میراث معنوی در یونسکو، افتخاری ملی است اما برای بهره‌برداری کامل از این ظرفیت جهانی، همچنان مسیر زیادی در پیش داریم.
مرشد زورخانه رامسر با اشاره به مشکلات موجود، نبود حمایت مالی را یکی از موانع اصلی توسعه این ورزش دانست و گفت: برخلاف ورزش‌هایی مانند فوتبال، ما از اسپانسر یا منابع درآمدزایی برخوردار نیستیم. هزینه‌های نگهداری زورخانه، تهیه لباس و اعزام تیم‌ها به مسابقات، عمدتاً از جیب ورزشکاران یا خانواده‌ها تأمین می‌شود. اگر مسئولان فرهنگی و ورزشی و خیرین منطقه همراه شوند، می‌توانیم نسل آینده‌ای قوی، بااخلاق و ریشه‌دار تربیت کنیم.
عنایت‌صفت، هفته فرهنگ پهلوانی را فرصتی بی‌نظیر برای احیای این سنت دانست و افزود: این هفته که به مناسبت ۱۷ شوال، سالروز دلاوری حضرت علی(ع) در جنگ خندق نام‌گذاری شده، باید جدی گرفته شود. در این ایام مراسم‌های ویژه‌ای برگزار می‌شود؛ از مرشدی‌خوانی گرفته تا حرکات نمایشی و تقدیر از پیشکسوتان اما متأسفانه رسانه‌ها آن‌گونه که باید، به این هفته نمی‌پردازند.
نقش کلیدی اینفلوئنسرهای فضای مجازی در احیای روح پهلوانی
وی همچنین کمبود تولیدات فرهنگی در حوزه زورخانه را نقطه‌ضعفی جدی دانست و بیان کرد: در گذشته فیلم‌هایی مثل پوریای ولی یا داستان‌های پهلوانی تاثیر بزرگی بر جوانان داشت. اکنون جای چنین تولیداتی خالی است. فیلم‌سازان، مستندسازان و حتی اینفلوئنسرهای فضای مجازی می‌توانند در احیای روح پهلوانی نقش کلیدی داشته باشند.
این مرشد باسابقه در پایان با تأکید بر ارزش‌های اخلاقی ورزش زورخانه‌ای، خاطرنشان کرد: زورخانه، مکتبی تربیتی است که اگر حمایت شود، می‌تواند بسیاری از بحران‌های فرهنگی و اخلاقی امروز جامعه را درمان کند. امیدواریم دوباره گودهای زورخانه از صدای ضرب، نوای مرشد و روح پهلوانی لبریز شود و نسل نو جای پای پوریای ولی‌ها و تختی‌ها بگذارد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «بابلسرخبر» به نقل از بلاغ، امروز بیش از هر زمان دیگری، جامعه ما به الگوهای اخلاق‌محور و هویت‌ساز نیاز دارد و ورزش زورخانه‌ای با پشتوانه‌ای از ادب، ایمان، همبستگی و احترام، می‌تواند نقش مهمی در تربیت نسل جوان ایفا کند.
حمایت مسئولان، همراهی رسانه‌ها و توجه خانواده‌ها به این گنجینه فرهنگی، ضرورتی است که باید در اولویت قرار گیرد تا گود زورخانه‌ها دوباره پرشور و پرجنب‌وجوش شود.
امید آن است که فرهنگ پهلوانی نه‌فقط در زورخانه‌ها، که در کوچه‌پس‌کوچه‌های زندگی روزمره‌مان جاری شود؛ نسلی تازه از پهلوانان برخیزد که همچون پوریای ولی و جهان‌پهلوان تختی، نه‌فقط به زور بازو، که به بزرگی دل شناخته شوند.
روز فرهنگ پهلوانی، یادآور مسئولیتی است که همه ما در حفظ و گسترش این میراث ارزشمند بر دوش داریم.
گزارش: محمدعلی جوربنیان
انتهای خبر/
